Kadim şehir Sivas.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan, kent kültürü ve yerleşimi bakımından Anadolu’nun en eski şehirlerinden. Danişmentler, Kadı Burhanettin, Selçuklu, Osmanlı ve en önemlisi üzerinde yaşadığımız Cumhuriyete ev sahipliği yapan bir şehir.
Türk ulus bilinciyle ve kardeşlik hukuku üzerine temellendirilen Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş destanın da Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ifadesiyle; “Anadolu’nun en emin mahalli Sivas”.
Kent kimliğimiz de Cumhuriyet’in Temellerinin atıldığı 4 Eylül 1919 Milli kongre ve 108 gün, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Sivas’tan devletin kurtuluş ve kuruluşunu yönetmesi, bizim için çok önemli bir marka değerdir.
Sivas 108 Gün Millî Mücadeleye ev sahipliği yapmıştır, Millî mücadele 108 gün Sivas’tan yönetilmiştir.
Bu değeri, şehrimizi diğer şehirlerden ayırt eden temel öğe olarak ele alır ve bu çerçevede yapılacak projeler ile şekillendirir isek, Turizm açısından önemli bir marka oluruz.
Selçuklunun, Osmanlının da dinamik şehirlerinden olmamız, tarihi ve kültürel donanım olarak önemli bir kazanımımızdır.
Kent Meydanları, şehirlerin en önemli prestij eserlerinin sergilendiği, kültür birikimlerinin yer aldığı açık hava müzeleridir.
Kent kimlikleri zihinlerde oluşturduğu algıyla, hafızalara kaydedilir. Görsel, sanatsal, kültürel, sözel, edebi birikimler şehrin kimlik algısını oluşturur.
Bütün sanat tarihçileri Sivas Kent Meydanı’nın karakteristik dokusunun şahsına münhasır ve zor bulunan, tarihi geçmişini biyografik olarak bir arada taşıyan eserlerin birlikte bulunduğu önemli, dinamik, canlı bir meydan olduğunu ifade ediyorlar.
O halde bize sadece bu eserleri insanların zihninde yer edecek şekilde hafızalarına kaydettirecek düzenlemeler yaparak, şehrin marka değerini öne çıkarıp, turizm için katkılar sunmaktır.
Ecdat yaptığı eserleri binlerce yıl ayakta kalacak standartlarda, nitelikte yapmış.
Kent meydanına yapılacak eserler, imalatlar ecdadın yaptığı gibi onlarca, yüzlerce yıl bozulmadan ayakta kalacak standartlarda yapılmalı.
Coğrafi iklim özellikleri, jeolojik özellikler ve imalatı etkileyen her türlü özellik dikkate alınarak yapılmalı.
Kent algısı marka değer taşıyan eserler ile kalıcı olur.
Şehrin en önemli, en kıymetli alanını inşa ederken ortak aklı harekete geçirmeliyiz.
Düşünüp, ortak fikirler ile hiçbir ayrıntıyı gözden kaçırmadan düzenlemeliyiz. Zira bu alanda oluşan fırsat alanları her zaman ortaya çıkmıyor ve çıkmaz.
O nedenledir ki mimari estetiği, sanatsal bütünlüğü, tarihi dokuya, kadim kültürüne uygun, bütünleşik vaziyette olmalıdır.
Başarının sırrı, amaçlarımız için kullanılabilecek her şeyden istifade etmektir. Ortak akıl ile hareket etmek hem projenin kabulün de hem de algıda kelebek etkisi yapacaktır.
Sivas için Cumhuriyetin kuruluşun da ki üstlenilen görev en önemli marka değerdir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin yakın tarihinde “Burada bir milletin kurtuluşunu hazırlayan kararlar verildi.”(13 Kasım 1938, Atatürk.) sözüne mazhar mekân olması hasebiyle muazzam bir yer kaplıyor.
Bu nokta da farkındalık oluşturmalıyız.
Ayrıca ülkemizin nüfus demografisin de yaşayan canlı genç nüfus, Cumhuriyetimizin kuruluş hikâyesine bizzat şahit olamamış, doğru tarihi bilgilerin verilmesiyle, gerçek bir tarih şuuruna sahip olacak, zihinlerinde bu şehri Cumhuriyete ev sahipliği yapan, kültürel, modern bir turizm şehri olarak algılatacaktır.
Yaşadığımız şehirler kimliklerimizdir.
İnsanlar yaşadıkları şehirlere kimlik kazandırırken, şehirler de içinde yaşayan kişilere kimlik ve kişilik kazandırır. İnsanların inançları, kültürel birikimleri, değerleri şehirlerini biçimlendirir.
Bugünü yarına bağlayan entelektüel bir köprü için şehirlerin kültür ve sanat eserleriyle donatılmış, soylulaştırılmış alanlarının olması gerekir.
Kent merkezlerinin turizm için bir çekim merkezi olacak şekilde yeniden düzenlenmesi çalışmalarında, soylulaştırma çalışması yapılmaktadır.
Kent hafızasında yer alacak alanların mekânsal tarihi dokuları korunarak turizme katkı sunacak şekilde yeniden düzenlenmesi, soylulaştırma çalışmasına bir örnektir.
Turizm ve ticari amaçlı olarak da yapılan soylulaştırma çalışması, bir alanın konut dışı işlevlerinin ağırlıkta olduğu bir biçimde yeniden düzenlenmesiyle oluşturulur.
Sivas Belediyesinin Kent Meydanın da yaptığı ve yapmayı planladığı çalışmaları bu anlamda bir soylulaştırma girişimi olarak görüyorum. Çok önemli ve şehrin turizmine ciddi kazanımlar kazandıracak bir çalışma.
Tarihi biyografiyi dikkate alarak, görsel bütünlüğü sağlayarak, peyzaj ve estetik olarak yeşil alanları bol, eski ve yaşlanmış, çürümeye yüz tutmuş ağaçların yerine daha kaliteli, hoş kokusu olan, çevreye uyumlu ıhlamur, çınar gibi ağaçlar ile donatılmış alanlar kent merkezini çok daha kıymetlendirir.
Yıkılan Ordu evi, Jandarma lojmanları, Eski cezaevinin yerindeki Şehitler parkı, yanlış ve hatalı bir yıkım olsa da Tarihi Numune Hastanesinin yeri bir bütünlük içinde değerlendirilmeli.
Şehirde yaşayan, bu şehrin havasını teneffüs etmiş, kimliği ve kişiliği bu şehirde oluşmuş mimar, sanat tarihçi, mühendis ve şehri ruhen yaşayan edebiyatçı, tarihçi vs. gibi her alandan insanların görüşleri alınarak ortak akıl ile çalışmalar yapılmalıdır.
Yıkılan Ordu evinin yerine “Millî Mücadele de 108 Gün” temalı bir meydan düzenlemesinin yapıldığını öğrendiğimde çok sevindim. Belediyemizin bu anlamda gerçekten samimi bir gayretin içinde olduğunu gördüm.
Bu çalışmanın yürütülmesinde tarih danışmanı olarak, benim de liseden tarih hocam olan ve yaptığı araştırmalar ve yazdığı eserler ile Sivas’ın Cumhuriyetin kuruluş destanın da bilgi ve belgeler ile ne kadar önemli bir yer kapladığını ortaya çıkaran, gurur kaynağımız Ahmet Necip Günaydın olması da önemli bir kazançtır.
Ancak projeyi objektif olarak değerlendiren mimar arkadaşlarımın yapılan gerçekten kıymetli bu çalışmaya katkı sunacak ve ileri de mimari açıdan “Ah keşke” dememek için, küçük dokunuşlar ile daha kalıcı ve hakikaten şehrimizin kent meydanına ve tarihine bir kayıt olarak düşecek bu çalışma da önerileri değerlendirilir ise inanıyorum ki uzun yıllara şamil bir çalışma olacaktır.
Kent merkezinin tarihi bütünlüğüne çok önemli bir anlam kazandıracak “Millî Mücadele meydanı 108 gün anıtı” şehrimize hayırlı olsun. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.
Sosyolog, Aile Danışman Ziya Soybayraktar
